Huiseigenaren ontspannen zich eerder actief dan huurders - actieve ontspanning maakt gelukshormonen vrij. Aan de andere kant hebben huiseigenaren te maken met elk probleem in en om het huis. Dus waarom zijn huiseigenaren gelukkiger?
Prof. dr. Peter Richter is architectuurpsycholoog aan de TU Dresden en onderzoekt vragen als: hoe beïnvloedt architectuur mensen? Welke invloed hebben groene ruimtes? Waar is de gepensioneerde gelukkiger - thuis, mogelijk in het serviceflat of in een woonzorgcentrum? In ons interview legt hij uit waarom huiseigenaren zich prettiger voelen dan huurders.
Your-Best-Home.net: Voelen huiseigenaren zich echt comfortabeler dan huurders?
PETER RICHTER: Onderzoekers over de hele wereld hebben ontdekt dat huiseigenaren zich prettiger voelen, gelukkiger en gezonder zijn dan huurders.
Voelen huiseigenaren zich gezonder?
Zeker. Huiseigenaren kiezen activiteiten die hen ontspannen en stresshormonen verminderen. Tuinieren heeft bijvoorbeeld hetzelfde effect als joggen: het is gezond.
Wat maakt huiseigenaren zo tevreden?
Ten eerste hebben huiseigenaren meer ruimte beschikbaar dan huurders. En ze maken hun rijk individueler, met kamers voor rust en ontspanning: sauna, fitnessruimte, speelkamer, schilderatelier. Bij een gehuurd appartement lukt dit vaak niet vanwege de verhuurder - of vanwege de ruimte.
Moet het een huis zijn - is een appartement niet genoeg?
Hier zijn nog geen onderzoeken naar gedaan. Over het algemeen zal het appartement in de wolkenkrabber je net zo gelukkig maken als je eigen huis - op voorwaarde dat er open ruimte is zoals je eigen tuin op de begane grond. Studies hebben aangetoond dat hoe hoger een appartement is, hoe vaker de bewoner zijn vrije tijd weggeeft. Zodra er een terras met uitzicht op de landerijen of een tuin beschikbaar is, blijft hij liever thuis.
Vrije tijd? Huiseigenaren hebben veel meer te doen dan huurders.
Elk gezinslid kan immers vrij kiezen hoe hij zijn vrije ruimte wil, iedereen heeft zijn eigen retraite. Dit alles relativeert de hogere input en maakt je tevreden. U kunt nog meer doen. Een positief effect.
Willen mensen die als kind bij hun ouders woonden later huiseigenaar zijn of blijven?
Een van onze onderzoeken met 300 jongvolwassenen toonde aan: ik vind de omgeving die ik ken prachtig. Stadskinderen vinden de stedelijke omgeving mooier dan plattelandskinderen, omgekeerd vinden plattelandskinderen het land mooier en vertrouwder. Maar dat is nog geen duidelijk bewijs. De vraag in hoeverre de omgeving waarin men opgroeit de doelen en verlangens voor de later zelfgekozen leefomgeving beïnvloedt, moet nog worden onderzocht.
Wat spreekt er volgens jou over het leven op het platteland of in de stad?
Dat hangt af van de levensfase. Wonen in de stad is logischer op oudere leeftijd en waarschijnlijk ook meer tevreden. Want dan woon je niet alleen in je eigen appartement, maar kun je ook gebruik maken van de benodigde infrastructuur. Senioren kunnen het beste alles vinden wat ze nodig hebben op 500 meter van hun appartement: winkels, doktoren en openbaar vervoer, want op oudere leeftijd zijn ze zelf niet meer zo mobiel en kunnen ze vaak niet meer autorijden. Het jonge gezin met twee of drie kinderen geeft de voorkeur aan het leven op het platteland. Hier heeft iedereen de mogelijkheid zich terug te trekken, kan zijn eigen ruimte creëren, geen enkele buur klaagt als het luider wordt.
Huiseigenaren maken vaak schulden. Is dat niet deprimerend?
Eigenwoningbezit is een fundamentele wens. Vooral in de armere mediterrane landen is het eigenwoningbezit veel hoger dan hier, dus het is niet per se een kwestie van geld. Natuurlijk zijn we bang voor schulden, vrouwen meestal meer dan mannen, dat weten we uit economische en psychologische studies. Het heeft te maken met vertrouwen in de eigen prestaties: wie fulltime werkt, voelt zich minder onzeker met schulden.
Wat raadt u huizenbouwers en kopers aan om met de schuldenlast om te gaan?
Als het gaat om het bouwen of kopen van een woning komt het vaak voor dat de huiseigenaar niet eens in de woning woont en al schulden heeft. Het is belangrijk om zo snel mogelijk uw eigen vier muren te betrekken. Daarom is het tweedehands pand misschien aan te bevelen voor meer onzekere mensen dan het nieuwe gebouw. Men gaat immers in de schulden in de hoop gelukkiger te zijn met de nieuwe aanwinst dan voorheen. Dit gebeurt natuurlijk alleen als ik het object van verlangen ontvang en het kan gebruiken zoals hierboven aangegeven. Bij het gebruikte pand gaat dit sneller dan bij de nieuwbouw. Afgezien daarvan is elk nieuw gebouw in principe een kleine milieuzonde, dus neig ik meer naar het oude gebouw, dat je naar eigen wens opnieuw inricht. Als u besluit om een nieuw gebouw te bouwen, moeten ecologische criteria op de voorgrond staan.Bouwers dienen hun individuele voorkeuren zeer zorgvuldig te controleren. Maar keuzevrijheid maakt mensen ook onzeker. Professionals die al een voorselectie hebben gemaakt, kunnen helpen. Het is het waard en het spaart zenuwen.
Veel bouwers accepteren zelfs compromissen om een huis te betalen …
Mensen gaan er anders mee om. Sommigen verlagen hun eisen, accepteren wat er al is - dat noemen we "berustende tevredenheid". De anderen trekken conclusies - verander iets aan het huis of verkoop het zelfs als er niets kan worden veranderd; we noemen dit "progressieve constructieve ontevredenheid".
Maakt de droom van een eigen huis je gelukkig?
Het verlangen om eigendom te bezitten is inderdaad een motiverende factor. Dromen houden ons in leven - zelfs als we ze niet snel realiseren.
Onze lezers dromen ervan een huis te bezitten. Wat adviseert u hen?
Denk goed na over wat bij jou past. Gebruikte eigendommen zijn meer geschikt voor onzekere mensen. Want wie nieuw bouwt, heeft schulden en niet meteen een huis - dat heeft zekerheid nodig.
Wat moeten bouwers in het nieuwbouwgebied weten, welke bouwers in de gevestigde nederzetting, om goed met de buren om te kunnen gaan?
Het is zeker minder problematisch om tegelijkertijd met anderen te bouwen in het nieuwe ontwikkelingsgebied. Hier vinden groepsvormingsprocessen plaats. Als u de enige bent die een nederzetting bouwt, loopt u het risico een buitenstaander te worden. Het enige dat helpt, is contact leggen en praten, praten, praten. Het verkrijgen van toestemming van de buurman wanneer een nieuw gebouw op handen is, wordt door velen als een hele klus gezien. Dit is een redelijke benadering. De buurman overslaan is het ergste dat je kunt doen. Zeker als je anders wilt bouwen dan tot nu toe gebruikelijk was in de nederzetting. Overigens zijn de meeste buren veel meer bereid tot compromissen dan men voor het gesprek zou aannemen.
Hoe belangrijk is een goede buurt voor tevredenheid? Hoe kun je de relatie positief beïnvloeden?
De buurt speelt een grote rol: vriendschappelijke relaties in appartementsgebouwen ontstaan vooral in de directe omgeving. Dus hoe dichter de voordeur, hoe vriendelijker het contact. Dat heeft te maken met het feit dat je vaker samenkomt dan de huisgenoot op de verdieping erboven. Iedereen die de gelegenheid heeft om mensen te ontmoeten en samen iets te doen, zal betere relaties met de buren ontwikkelen dan degenen die elk contact vermijden. Hoe langer de buurt duurt, hoe beter de relatie.
Welke rol spelen hier structurele aspecten?
Deuren in appartementsgebouwen moeten zo dicht mogelijk bij elkaar staan. Ontmoetingsplekken voor de woning zijn belangrijk: bankjes, voortuinen waar je elkaar kunt ontmoeten, zo mogelijk binnen het alledaagse netwerk van paden. Daarom moeten architecten en ontwikkelaars paden zo plannen dat ze bescherming bieden tegen de openbare ruimte, maar tegelijkertijd gezelligheid mogelijk maken en ontmoetingen uitnodigen. Een bank alleen is niet genoeg. Voor rijtjeshuizen geldt het volgende: niet de aaneengesloten rij, maar de kapotte rij voldoet aan de eisen. Omdat je je eigenheid kunt beleven en toch sociale contacten kunt hebben.
Heeft het zin dat de gezinnen weer gaan samenwonen en dat de ouders naar het kinderhuis gaan of in ieder geval in hun buurt? Zo ja, waar moet u op letten?
Meergeneratieprojecten zijn van harte welkom. De verschillende generaties hoeven niet aan elkaar gerelateerd te zijn. Maar er zijn dingen waar je op moet letten: iedereen moet zijn eigen ruimte hebben. Met andere woorden: de generatiegroepen hebben elk een aparte ingang of een gedeelde trap waarvandaan de appartementdeuren leiden. Je mag hier nooit helemaal open bouwen, dat werkt niet.
Bent u zelf huiseigenaar?
Een paar jaar geleden hebben we aan de rand van Dresden een huis gebouwd waarin we ons erg op ons gemak voelen.