Mensen ervaren een huis als mooi of lelijk, ze voelen zich er goed of ongemakkelijk in. Maar in zeer weinig gevallen kunnen ze zeggen waarom dat zo is. Your-Best-Home.net sprak met architectuurpsycholoog Peter G. Richter over onderzoeksresultaten die kunnen helpen onze steden leefbaarder te maken. Lees het hele interview of bekijk de korte versie in de video.
Meneer Richter, kan architectuur onze kwaliteit van leven beïnvloeden?
Richter: Natuurlijk beïnvloedt onze omgeving ons welzijn, of het nu natuurlijk of gebouwd is. Belangrijke factoren zijn de temperatuur, het materiaal dat ons omringt of het licht. Duisternis en warmte leiden tot ontspanning, dat weten veel mensen. Talloze invloeden zijn onbewust, maar er zijn goede studies over. Zo kan worden aangetoond dat de kleur van de kamer leidt tot een onmiddellijke verhoging of verlaging van de hartslag van de bewoners.
Welke kleuren werken hoe?
Als een kamer veel warme rode en oranje tinten heeft, wordt dat geactiveerd.De hartslag neemt met ongeveer 10 slagen per minuut toe. Koele, blauwe kamers vertragen de hartslag met ongeveer evenveel. Dit gebeurt zonder dat de mens zich hiervan bewust is. Tenzij je er specifiek over nadenkt, zoals nu in het interview. Maar dat doen we meestal niet, omdat architectuur ons bijna permanent omgeeft.
Dus een rode kamer zou meer stimulerend zijn?
Ja, absoluut, maar op de lange termijn kan het lastig worden. In klaslokalen op scholen moeten bijvoorbeeld kalmerende kleuren worden gebruikt, d.w.z. blauw of groen. Ze hebben een positief effect op het leergedrag van de leerlingen. Rode tinten veroorzaken vaak onrust. Als het om kleurontwerp gaat, moet je altijd bedenken wat je in een kamer wilt doen. In werkkamers dient u de staat van ontspannen alertheid te bevorderen. Dit is een activering die iets boven het gemiddelde ligt. Dat is de beste manier om na te denken.
Wat zou je aanbevelen voor de slaapkamer?
Ontspanningskamers moeten liever in rustgevende kleuren worden gehouden, zoals blauw en groen. Alleen al vanwege de kleurenpsychologie pleit ik ook voor een tweekamerappartement voor alleenstaanden: dan kun je een kamer ontwerpen voor activiteiten en een voor ontspanning.
Welke andere effecten van gebouwen kent de architectuurpsychologie?
We weten dat architectuur een aanzienlijke impact kan hebben op de gezondheid. Zeker als het wordt afgewisseld met de natuur. Mensen uit alle culturen en continenten houden van planten. Zo heeft een Amerikaanse studie aangetoond dat patiënten na een operatie sneller herstellen als ze vanuit hun ziekenhuiskamer naar een park met bomen kijken. Een controlegroep keek naar een firewall. Het herstel duurde aanzienlijk langer voor haar. Als psycholoog was ik vooral onder de indruk dat zelfs het ziekenhuispersoneel de patiënten die in het groen keken, veel socialer en positiever vonden. Er bestaat dus zoiets als "healing spaces".
Geldt dat ook in een alledaagse leefomgeving?
Planten in kamers verbeteren het concentratievermogen aanzienlijk en helpen bijvoorbeeld ook om bronchitis te voorkomen.
Kan architectuurpsychologie ook iets zeggen over waarom wij een huis of een stad zo mooi vinden?
Absoluut, als je weet in welke omgeving je bent opgegroeid. Omdat een derde van ons esthetisch oordeel wordt gevormd door de omgeving waarin we zijn geboren, in welke bouwstijl of inrichting. Ons idee van schoonheid is als het ware "sociaal geërfd". Het behang in de kinderkamer beïnvloedt onze idealen voor de rest van het leven.
Waarom is dat?
Zodra mensen herhaaldelijk iets waarnemen, verbetert hun houding ten opzichte van dat object. We houden liever van wat ons bekend is. Dit effect neemt toe naarmate je vaker iets ziet. En het is vooral effectief als u zich ergens niet bewust van bent.
Is het daarom voor veel mensen in de moderne architectuur zo moeilijk?
Moderne architectuur kan zich goed laten gelden als ze rekening houdt met de behoefte van mensen aan groen en natuur, d.w.z. veel elementen uit de natuurlijke omgeving integreert.
Dus is de perceptie van schoonheid niet veranderlijk?
Iedereen die zich intensief met architectuur of interieurontwerp bezighoudt, zoals bijvoorbeeld architectuur studeert, kan de idealen van schoonheid veranderen.
Is er naast wat er is geleerd ook een aangeboren gevoel voor schoonheid?
In de psychologie is er de "savanne-hypothese": het zegt dat mensen de voorkeur geven aan landschappen die rijk zijn aan hulpbronnen en die controle mogelijk maken tegen gevaren door middel van brede vergezichten. Net als natuurlijke habitats met bomen en andere vegetatie in de vroege menselijke geschiedenis. Dit is precies hoe de Afrikaanse savanne eruitziet. We houden nog steeds van zulke plaatsen vandaag.
Welke openbare, stedelijke ruimtes vinden wij aantrekkelijk?
We houden van stedelijke ruimtes met zitplaatsen, veel stedelijk groen en waterelementen. Maar ze moeten ook goed verlicht, verzorgd en veilig zijn.
Wat zijn de belangrijkste elementen van een ideale stad?
Hoeveel mensen in mijn directe omgeving zijn goed voor mij? En hoeveel zijn er te veel en beperken mij? Omdat de verstedelijking in Duitsland verder zal toenemen, is dit een centrale vraag bij stadsplanning. Meer dan 60% van ons woont al in steden. Het komt steeds dichterbij, appartementen zullen in de toekomst dichter worden ingepakt. Als het aantal mensen in steden nu teveel toeneemt, ontstaat er "cocooning", trekken mensen zich terug in hun eigen appartementen.
Dat wil je zeker niet. Wat kan je doen?
We hebben mensen om ons heen nodig, maar niet te veel. Er bestaat zoiets als een optimale, gemiddelde dichtheid: als persoon wil je je niet eenzaam voelen, maar je wilt ook niet onder druk gezet worden. Klassieke voorbeelden van een te hoge dichtheid zijn de lift of de volle metro. Maar een grote, brede architectonische leegte geeft ons ook geen goed gevoel. Aangename kamers, ook stedelijke ruimtes, moeten ruimte bieden om te ontsnappen en tegelijkertijd ontmoetingsplaatsen zijn. Communicatieruimtes zijn ook belangrijk in grotere gebouwen. Trappen zijn zoiets. Er zijn studies die aantonen dat de afstand tussen appartementsdeuren in woningen bepalend is voor de mate van burenrelaties.
Waar moet je op letten als je een woning wilt kopen?
Bovenal is een goede verbinding met de natuur belangrijk: ik zou ervoor zorgen dat je in het groen kunt kijken, idealiter als je binnen zit. En een manier om naar buiten te gaan, dat wil zeggen naar een terras, tuin of balkon. Dit verhoogt de kwaliteit van leven aanzienlijk.
